Polacy Światu

Polak z wyboru. Gustaw Manteuffel, historyk Inflant

Episode Summary

Gustaw Manteuffel (1830-1916) w fascynujący sposób łączy historię Polski i Łotwy. Był prawnikiem, bibliofilem, historykiem, kompozytorem i polskim patriotą, choć jego pierwszym językiem był niemiecki. Jako pionier badał dzieje Polaków na Inflantach. Dzięki niemu przetrwała wiedza o polskości na Łotwie. Był też badaczem i wydawcą pierwszego periodyku w języku łatgalskim.

Episode Notes

Gustaw Manteuffel (1830-1916) jawi się jako postać wielowymiarowa i transnarodowa, kluczowa dla dziedzictwa polskiego i łotewskiego. Ten prawnik z wykształcenia, pochodzący z polonizującego się niemiecko-bałtyckiego rodu, był zapalonym historykiem, archeologiem, poetą, i kompozytorem, działającym pod rządami imperium rosyjskiego. Jego największą zasługą z polskiej perspektywy było ocalenie wiedzy o polskich Inflantach. W XIX wieku, kiedy Polska zniknęła z mapy, Manteuffel w swoich pracach przeciwstawiał się imperialnym narracjom Petersburga i Berlina, podkreślając rolę Polaków i Rzeczypospolitej oraz siłę asymilacyjną polskiej kultury, czego dowodziła polonizacja rodów arystokratycznych.

Manteuffel jest również uznawany za ważną postać w historii Łotwy. Był pierwszym Polakiem, który badał folklor miejscowych Łotyszy, notując ich pieśni. Co więcej, był wydawcą pierwszego drukowanego periodyku w języku łatgalskim, przyczyniając się do rozwoju pisanej wersji tego języka. Jego "polskość z wyboru" i wielowymiarowa tożsamość czynią go wyjątkowym przykładem dla badaczy tożsamości, kultury i narodowości w skrajnie trudnych warunkach ziem zabranych.